Këtë vit bëhen pesëmbëdhjetë vjet nga dita e themelimit të Shoqatës maqedonase “Ilinden”-Tiranë. Shoqata maqedonase “Ilinden”-Tiranë është themeluar më 6 shkurt 2009 dhe regjistruar në Tiranë, me qëllim mbrojtjen e identitetit etnik, gjuhësor, kulturor, fetar, historik të Pakicës Kombëtare Maqedonase në Republikën e Shqipërisë.
Rëndësi të veçantë për punën dhe informacionin për veprimtarinë e Shoqatës maqedonase “Ilinden”-Tiranë ka botimi i gazetës maqedonase “Ilinden”, e cila përveç versionit të shtypur ka edhe botim elektronik. Në të botohen aspekte të ndryshme të jetës së maqedonasve në Republikën e Shqipërisë.
Duke pasur parasysh se interesi për punën e Shoqata maqedonase “Ilinden”-Tiranë ishte vazhdimisht në rritje, dhe banorët maqedonas në Golobërdë, Elbasan dhe Tiranë ishin aktivisht të përfshirë në punën e saj, ishte sfidë hapja e degëve të Shoqatës. Kështu, më 15 tetor 2012, Shoqëria Maqedonase “Ilinden”-Tiranë hapi degën e saj në zonën e Gollobordës. Qëllimi i tij është të mbrojë interesat, kulturën dhe traditën e Pakicës Kombëtare Maqedonase në zonën e Gollobordës.
Rritja e Shoqatës maqedonase “Ilinden”-Tiranë vihet re edhe në vitin 2021, kur për qarkun e Elbasanit u emërua kordinator i Shoqatës maqedonase “Ilinden”-Tiranë.
Duke pasur parasysh nevojën e kontaktit me institucionet në atdheun, veçanërisht për të mbështetur projekte të rëndësishme për maqedonasit në Republikën e Shqipërisë, në vitin 2020 është emëruar kordinator i përgjithshëm i Shoqatës maqedonase “Ilinden”-Tiranë për Maqedoninë.
Prezenca shumëvjeçare e Shoqatës maqedonase “Ilinden”-Tiranë në Unionin Federal të Kombësive Evropiane dhe në organizata të tjera ndërkombëtare tregoi nevojën e emërimit të Kordinatorit Ndërkombëtar të Shoqatës maqedonase “Ilinden”-Tiranë, i cili u realizua në vitin 2023.
Shoqata Maqedonase “Ilinden”-Tiranë për një periudhën pesëmbëdhjetëvjeçare ka mbajtur takime të panumërta me shumë institucione shtetërore në ekzekutivin dhe pushtetin lokal dhe kemi zgjeruar bashkëpunimin me sektorin joqeveritar, brenda dhe jashtë vendit.
Shoqata maqedonase “Ilinden”- Tiranë është anëtare e Bashkimit Federal të Kombesive Evropiane (FUEN) që nga 16 maj 2015 si dhe pjesë e Grupit të Punës të Pakicave Sllave pranë FUEN. Si pjesëmarrës aktiv në FEUN, anëtarët e Shoqatës deri më tani marrin pjesë në të gjitha kongreset dhe paraqesim rezoluta, shoqata maqedonase “Ilinden”-Tiranë kontribuon si anëtare e barabartë dhe zë i fuqishëm i Pakicës Kombëtare Maqedonase.
Në këto pesëmbëdhjetë vjet, si kryetar i shoqatës maqedonase “Ilinden”- Tiranë, së bashku me kolegët e mi, patëm rastin të bëjmë vizita të shumta pune dhe zyrtare, të takohemi dhe të bashkëpunojmë me institucionet qeveritare në Shqipëri dhe në shtetin amë Maqedoni, si dhe me organizatat ndërkombëtare.
Gjatë të gjitha takimeve të zhvilluara me përfaqësuesit e institucioneve shtetërore në Shqipëri, si dhe në shtetin amë Maqedoni dhe institucionet evropiane, kemi shfrytëzuar çdo mundësi për të shkëmbyer mendime për çështje të rëndësishme për avancimin e pozitës dhe të drejtave të Pakicë Kombëtare Maqedonase në Republikën e Shqipërisë. Ndonëse jo gjithmonë gjejmë një zgjidhje të përbashkët apo të kënaqshme për një problem të caktuar, sërish shpreh mirënjohjen time të duhur për të gjitha institucionet shtetërore në Shqipëri dhe Maqedoni.
Shfrytëzoj rastin për t’i dërguar një kritikë dashamirëse Qeverisë së Republikës së Shqipërisë dhe ministrive dhe organizatave përkatëse që t’i kushtojnë vëmendje të veçantë dhe t’i përgjigjen pozitivisht kërkesës sonë për mësimin e gjuhës amtare maqedonase për fëmijët në zonat e Gollobërdës dhe Gorës, dhe kudo që ka një numër të konsiderueshëm maqedonas.
Kërkojmë nga Qeveria që të ndryshojë organizimin territorial të vetëqeverisjes lokale dhe të pranojë komunat në zonat e Gollobordës dhe Gorës ku jetojnë maqedonas.
Njëkohësisht kërkojmë nga Qeveria e Shqipërisë dhe Maqedonisë funksionalizimin e plotë të pikës kufitare Trebishtë – Xhepishte në zonën e Gollobordës, e cila është e nevojshme që njerëzit të komunikojnë më lehtë në të dyja anët e kufirit.
Pikëpamjet tona për Ligjin për Pakicat Kombëtare në Republikën e Shqipërisë janë të njëjta si përpara miratimit të këtij ligji. E kemi theksuar disa herë se ligji duhet të zgjidhë problemet urgjente të Pakicave Kombëtare në Republikën e Shqipërisë por Ligji i miratuar nuk e ka arritur efektin e duhur. Ai solli probleme shtesë, të cilat janë negative jo vetëm për maqedonasit, por edhe për Republikën e Shqipërisë në tërësi.
I bëj thirrje Komitetit për Pakicat Kombëtare që të tregojë më shumë vëmëndje për Pakicat Kombëtare në Republikën e Shqipërisë dhe të mos jetë në hije. Komiteti duhet të lartësojë pakicat dhe t’i ndihmojë në luftën e tyre për mbijetesë në Republikën e Shqipërisë.
Në të njëjtën kohë, i kërkojmë Qeverisë së Shqipërisë të transformojë, Komitetin për Pakicat Kombëtare, nga një organ konsultativ të Qeverisë në një Agjenci për Pakicat Kombëtare me kompetenca detyruese për afirmimin e Pakicave Kombëtare në Republika e Shqipërisë. Komiteti për Pakicat Kombëtare u krijua në vitin 2004 nga Qeveria Shqiptare si një institucion qendror në varësi të qeverisë, me detyrën e përmirësimit të mbrojtjes së Pakicave Kombëtare. Shumë raporte të institucioneve ndërkombëtare që merren me të drejtat e Pakicave, theksojnë se ky institucion është nën dikim të politikës, duke rezultuar në kontrollin e tij të plotë nga pushteti ekzekutiv dhe shndërrimin e tij nga një organ për mbrojtjen e Pakicave, në një organ të dëmshëm për dialogun ndërmjet Qeveria dhe pakicat. Prandaj, ne besojmë se Komiteti për Pakicat Kombëtare duhet të jetë një zë i pavarur dhe aktiv i minoriteteve, me aftësi për të marrë pjesë në një dialog me Qeverinë për mbrojtjen dhe përmirësimin e të drejtave të Pakicave në Shqipëri dhe se puna e tij duhet të jetë publike dhe prezantuese për mediat në vend.
Shoqata maqedonase “Ilinden”-Tiranë mbetet e përkushtuar në luftën për Pakicën Kombëtare Maqedonase në Republikën e Shqipërisë, për avancimin e pozitës dhe të drejtave të maqedonasve bazuar në parimin bazë të së drejtës ndërkombëtare të sovranitetit të barabartë.
Dua t’u bëj thirrje të gjitha institucioneve shtetërore, si dhe të gjitha partive politike dhe sektorit joqeveritar në shtetin amë Maqedoni që t’u japin mbështetje maqedonasve në Republikën e Shqipërisë, të ofrojnë mbështetje të vazhdueshme për zgjidhjen e problemeve të hidhura që vazhdojnë.
Dëshiroj të shpreh një falënderim të veçantë për të gjithë ata që ndihmuan Shoqatën maqedonase “Ilinden”-Tiranë në këto pesëmbëdhjetë vjet.
Për nder të 15 vjetorit të Shoqata maqedonase “Ilinden”-Tiranë, dëshiroj t’u bëj thirrje të gjitha institucioneve shtetërore si dhe të gjitha partive politike dhe sektorit joqeveritar në Shqipëri dhe Maqedoni që të mbështesin maqedonasit në Republika e Shqipërisë, dhe ti ofrojnë mbështetje të vazhdueshme për zgjidhjen e problemeve, do të dëshirojmë më shumë tekste të botohen në gazetën “Ilinden”. U shumëfishofshin vitet e punës së suksesshme të Shoqatës maqedonase “Ilinden”-Tiranë, dhe për arritjet e saj le të tregojë historia.
Maqedonasit në Republikën e Shqipërisë dhe Shqiptarët në Republikën e Maqedonisë janë ura e vëllazërisë dhe miqësisë mes dy popujve dhe dy vendeve.
Qofshin të përjetshëm maqedonasit në Republikën e Shqipërisë!
Rroftë miqësia shqiptaro – maqedonase!
Me respekt,
Nikolla Gjurgjaj
Kryetar i Shoqatës maqedonase ‘’Ilinden”-Tiranë
