Никола Ѓурѓај, претседател на македонското друштво “Илинден“- Тирана интервју за МИА

Албанската влада во рамките на Законот за малцинствата, кој е веќе финализиран, посебно место одвојува за заштитата на јазиците на петте национални малцинства кои живеат во земјата. За кои малцинства станува збор и што тие ќе добијат со него?

Конечно да се исполани ова барање што македонското национално малциство во Република Албанија го бара од 1991 година. Со овој закон ќе се регулираат правата на малцинствата во Албанија, како и правата на македонското национално малциство. Република Албанија признава два типа на малцинства и етнички малцинства: Македонци, Грци, Срби, Црногорци и културнојазични малцинства: Власи и Роми. Албанија не ги признава Бошњаците и Египќаните. Малцинствата во Република Албанија ќе добијат правна рамка, врз основа на која ќе можат да учат мајчин јазик и да го употребуваат мајчиниот јазик во општините во кои живат малцинствата.

Дали имате други барања до албанските власти со цел да се заштитат правата на Македонците во Албанија?

Македонското друштво “Илинден”-Тирана од неговото формиранње во 2009 година цело време поставува барање до албанската влада. Едно од нашите барања е да се смени територијалната поделба. Се покажа како неефикасно спојувањето на општините од Голо Брдо и Гора. Други наши барања се Македонците да можат да учат на македонски јазик во Голо Брдо и Гора, како и да се емитува програма на македонски јазик на државната телевизија. Имаме и други барање коишто се поврзани со подобрувањето на животот на македонското национално малцинство во Албанија.

Минатата недела Европскиот парламент ја усвои резолуцијата за Албанија во која се потврдуваат правата на бугарското население во Мала Преспа, Голо Брдо и Гора, со што Македонците станаа Бугари. Што треба да се преземе за да биде исправена оваа непрвада?

Претставниците на Македонците во Албанија треба да реагираат во државните институции во Република Албанија. А, исто така и татковината Република Македонија треба да реагира во меѓународните организации. Таа одлука не е правно донесена и е донесена врз основа на лага од бугарските европратеници.

Што преземавте вие како здружение во врска со ова?

Македонско друштво „Илинден”-Тирана презеде низа активности со цел да се повлече таа срамна резолуција на ЕП. Испративме писмо до Федералната унија на европските националности – ФУЕН, Европскиот парламент, Советот на Европа, Европската слободна алијанса – ЕФА. Македонско друштво “Илинден”-Тирана ќе ги преземе сите мерки што се во рамките на можностите на друштвото.

Дали имате информација колку Македонци од Албанија имаат бугарско државјанство?

Според нашите информации, бројот е незначителен. Се работи за толку мала бројка што не треба да и се даде внимание.

Колку сте задоволни од третманот на албанските власти?

Македонско друштво “Илинден”-Тирана очекуваше повеќе од владата на Еди Рама. Но се потврди спротивното. Тој ја продолжи политиката на претходните влади. Се направи територијална поделба, при која Голо Брдо и Гора останаа без општини, нема образование на мајчин јазик, нема признавање на Македонците на целата територија на Република Албанија.

Што најчесто работат Македонците во Албанија, како заработуваат за живот?

Македонците во областите Голо Брдо, Гора, и Мала Преспа се занимаваат главно со земјоделство, а оние кои живеат во поголемите градови имаат поголеми шанси за вработување. Тие работат во приватен сектор, поретко во државни институции. Има и такви кои се занимаваат со свој бизнис.

До Македонија стигнуваат информации дека селата во кои живеат Македонците се непристапни, немаат пат, водовод и канализација. Дали има некои промени или ветувања од локалните власти дека тие проблеми ќе се решат?

Во секоја предизборна кампања во Албанија има ветувања дека ќе се решат проблемите со инфраструктурата, водоводот и канализацијата, но, овие проблеми сѐ уште не се решени. Во Голо Брдо и Гора ситуацијата е многу лоша, а во Мала Преспа многу се подобрени патиштата, имаат и водовод и други услови коишто се потребни за живот. Во Мала Преспа се подобрени условите, бидејќи општината Пустец ја раководи  градоначалник од  Македонската алијанса за европска интеграција и очигледно е подобрувањето на условите за живот. Секако се прават напори да се подобри ситуацијата и во обласите Голо Брдо и Гора. Да се надеваме дека ситуацијата ќе се подобри за да нема масовно иселенување на Македонците од тие области поради немање услови за живот.

Ирена Радовановиќ